Хүүгийн үгс

Зуу, зуун жилийн хүрдийг дэлхийн иргэдтэй хамт эргүүлэлцэж, эх нутгаа цусаараа хамгаалж, зүрхээрээ хайрлаж, бусдаас харамлаж булаалгалгүй үр ач бидэндээ үлдээж ирсэн, ухаантай мэргэн биш юм гэхэд увайгүй мулгуу биш хүмүүсийн үр сад, тэнгэрийнх нь улс биш юм гэхэд ямар ч л байсан хувь тавилантай улс оронд зүүний үзүүр дээр будаа тогтохын дайтай боломжийн нэгэн болон мэндэлж, хорвоогийн тоосыг хөдөлгөн алхаж яваа хүмүүн билээ би.

Би Монгол гэж нэрлүүлж, Монгол цустай гэж омогшин бахархдаг, архи ч уучихдаг, авилгал ч авчихдаг, алтаа ч ухаад зарчихдаг, агаараа ч бохирдуулчихдаг хүмүүсийн л нэг. Гэсэн ч би азтай, бас ирээдүйдээ итгэлтэй аавын хүү. Америк Японд ч Монгол хүн болж, Монголд төрөхийг хүсдэг хүмүүс цөөн боловч байдаг. Гэтэл тэр цөөний тоо нь ч бас хавьгүй их. Өнөөдрийн Эдийн засаг нь үсрэнгүй хөгжиж буй Хятад, Энэтхэгт ч сая сая хүн Монгол хүн болж төрөхсөн гэж залбирч суугааг ч үгүйсгэхгүй.

"...Эдийн засгийн хөгжил гээч юм нь хүний сайхан амьдралын үндэс. Бид одоо муу муухайгийн доод туульд шахам амьдарч байна. Эдийн засгаа хөгжүүлэхийн тулд хүн ам цөөдөж байна, дэлхийн хөгжилтэй улсууд гаднаас ажиллах хүч авч хөгжсөн. Бид хүссэн хүсээгүй Хятадаас ажиллах хүч авч ажиллуулна..." г.м үгсийг сүүлийн үед цөөнгүй хараад, сонсоод, дотроо халаглах, бас бага зэрэг айх боллоо...

Шанага усанд сүү дусаахад ямар байх бол, харин дусал сүүн дээр ус дусаахад ямар байх бол? Бид зарим нэгэн дэлхийн иргэд, бусад нөхдүүдтэй харьцуулахад шанага дүүрэнгийн хажууд дусал төдий, тийм ч болохоор хүн цөөдөөд хөгжихгүй байгаа гэсэн яриа гарч байгаа байх.

Хэрэв бидэнд Монгол цусны гэж муулагдаад байгаа энэ хэт үндсэрхэг, магадгүй нацист маягийн үзэл маань байгаагүй бол бид одоогийн Төвд, Өвөр Монгол, Уйгарчуудаас ч дор байх байсан биш гэж үү? Магадгүй 3 сая орчим Монгол бидний 4/5 нь 1 хүүхэдтэй байх хуулиар төрөөгүй, өнөөдөр ингээд би блог бичээд, та уншаад сууж байхгүй л байх байсан даа.
Палестин, Израиль гээд хоёр улсыг харахад ч мөн л бидэнд сургамж болохоор ирээдүйг харж болно. Хэрэв энд ирж суучхаад хүний олноор дээрэлхвэл бид үнэхээр өөрснийгөө хамгаалж чадах уу?
Манжууд яагаад устаж алга болсон, тэр агуу том гүрэн яагаад өнөөдөр байхгүй, үр сад нь Хятадад магадгүй шаахай өмсөөд, шавар ухаад "Өөрснийгөө азгүй амьтан мэтээр бодон халаглах" биднээс хөөрхийлөлтэй амьдарч байгаа билээ дээ? Язгууртан болж, цөөхөн байсан болохоор Хятадуудаар ажлаа хийлгэснээс, Манж цусаа хадгалаагүйгээс байхгүй болсон гэж би ойлгоод байдаг. Үгүй гэж үү?
Бидний нэгэн хэсэг гэгдэх Хазарууд маань ч өнөөдөр яагаад Афганистанд маш хүнд зовлон амсаж, үндэсний цөөнх болон дарлуулж байгаа билээ? 1000-аад жилийн өмнөөс тэр газар сууж, эзэмшин амьдарсан тэднийг маань 400-аад жилийн өмнө Энэтхэгээс нүүж очсон нөхдүүд одоо хүний олноор дарлан суудаг гэдэг бус уу?

Хүний биед үрждэг нянгууд ч бас өөрсдийн гэсэн овог зүйлтэй, өөрсний хоол унд, орших байраа булаалдан тэмцэлдэж байдаг. Тэмцэхгүй бол устаж алга болох болохоор л тэр. Дэлхийн хаана ч үндэсний цөөнхүүд нь ихэнх тохиолдолд дарагдаж,сайнгүй амьдардаг, хаана ч жалга дов, төрөл, дор хаяад арьс, үсний өнгө адил хүнээ дэмждэг. Энэ чинь л хүн гээч адгуус, дэлхийн бөөрөн дээр суусан нянгийн уг мөн чанар нь. Тиймээс бид энэ амьдралд үлдэж, үржиж ирээдүйд оршин байя гэвэл энэ "Монгол цусны"  үзлээ байнга санаж, мөрдөж авч явах ёстой гэж боддог.

Бусдын гар харж, бусдын хөдөлмөрөөр хөгжөөд, олон ажилчин оруулж ирж эдийн засгаа хөгжүүлээд сайхан амьдарна гэдэг миний нүдээр нэг л худлаа харагдаад байдаг юм. Бид цөөхүүлээ ч гэсэн зөв яваад, зөв зохион байгуулалтанд ороод, зөв бодолтой, сайн хөдөлмөрлөөд явбал, байгаадаа ханаж цадаж, аз жаргалыг мэдэрч чаддаг бол бид хамгийн азтай хүмүүс байх боломжтой гэж бодох юм. Тийм боломжгүй хүмүүс дэлхий дээр өчнөөн байхад, бидэнд бол боломж бололцоо бусдаас хавьгүй их байна. Ноёлоод, илүүрхээд байхдаа гол нь биш байх, наад зах нь дотооддоо, Монголдоо л, муугүй амьдраад байх боломж бидэнд бий.

"Богдын хувьсгал" хэмээх 1911 оны 12 сарын 29-нд ялсан хувьсгал Монголын түүхэнд маш нөлөө бүхий, тусгаар тогтнолд маш том үүрэг гүйцэтгэсэн хувьсгал байсан юм байна. Энэ улсын төлөө цусаа урсган, ухаанаа бэлчээж ирсэн эцэг өвгөддөө өнөөдөр бид баярлалаа гэж хэлэх учиртай гэж бодож сууна. Цаашдаа ч муу муухай улс төрчид, төр засаг, утаа униар бусад л муу муухайг хийгээд, би муу амьдраад гэж шаналж, гомдож, бусдын муугаас л би муу амьдраад байна гэж бодож уйлагнаж сууцгаахын оронд байгаа зүйлдээ, сайн сайхандаа сэтгэл ханамжтай байж, өөрийн амьдрах газар, өөрийн улсыг өөрсдийн хүн нэг бүрийн хөдөлмөрөөр, өөрийн зүтгэлээр байгуулах ёстой.

Тийм ээ би азтай, бас одоо ч ирээдүйд ч аз жаргалтай амьдарч байгаа, цаашид ч амьдрах, миний үр хүүхэд энэ газар нутгийг эзэмшин, энэ нэрээр нэрлэгдэн, дэлхий хэмээх энэ гаригийн нэгэн айл өрх байж цусаараа, түүхээрээ гайхуулж бахархаж, бусдад атаархуулж амьдрах би Монголын хүү.

"Толгойн үс хэдий олон ч ганц тонгорогоор хусдаг..." энэ үгийг хэлсэн тэр хүн 1911 онд үүнийгээ ч баталжээ... Бид цөөднө гэж үү? Би лав өөрөөр бодож байна...

Tаалагдсан, таалагдаагүй, засаж залруулмаар, зүрх сэтгэлээ илчилмээр, зүгээр л бичмээр ч юм уу ер нь л ямар нэгэн зүйл байвал сэтгэгдлээ бичиж үлдээгээрэй. ;-)